تی سی بولت
تی سی بولت نسل جدید پیچ و مهرههای سازه ای هستند که قابلیت ایجاد یک پیش تنیدگی مشخص را در هنگام نصب دارا می باشند و نقش بسیار مهمی در ساخت اسکلت های فلزی دارند. از این پیش تنیدگی برای جدا کردن آن از بدنه پیچ ایجاد می شود. برای اعمال همزمان گشتاوری تنها ابزار مناسب همان آچار مخصوص تی سی بولت می باشد. تی سی بولت ها هم با گل شش گوش و هم با گل گرد تولید و در بازار عرضه می گردد.
Tension Control Bolt در واقع نسل جدید از پیچ و مهره ها میباشند که نقش بسیار مهمی در ساخت اسکلت های فلزی دارند . و از ویژگی های این نوع پیچ و مهره ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- نصب راحت
- کاهش نیروی انسانی
- افزایش چشمگیر سرعت نصب در مقایسه با مدل های قبلی
- اطمینان کامل از نیروی وارده جهت محکم بسته شدن پیچ و مهره
- کنترل چشمی
همچنین سهولت در نصب،مزیت های اقتصادی و اطمینان از دستیابی به نیروی پیش تنیدگی به واسطه بریده شدن نوک فیوزی TC Bolt اعتماد مضاعفی را در مجریان اتصالات سازه های فلزی در کشور های توسعه یافته ایجاد کرده است ، شرکت ظفر صالح سبا با درک این نیاز اقدام به تولید TC Bolt می کند. سایز های معمول تی سی بولت ها ۱۶،۲۰،۲۲،۲۴،۲۷،۳۰ می باشند .
TC BOLT ها قابلیت ایجاد یک پیش تنیدگی مشخص در حین نصب را دارند، این پیش تنیدگی با اعمال همزمان گشتاوری به مهره و گشتاوری در جهت معکوس به انتهای باریک TCB برای جدا کردن آن از بدنه پیچ ایجاد می شود. ابزار مناسب برای اعمال همزمان گشتاور همان آچار مخصوص TC BOLT است. دو استاندارد ASTM و EN به طور گسترده برای TC BOLT مورد استفاده قرار می گیرد.
در استاندارد EN، این گروه از پیچها معمولاً مطابق با EN 14399-1:2005 و EN 14399-10:2009 ساخته و عرضه میشوند. اتصالات ایجاد شده با TC BOLT نیز طبق استاندارد EN 14399-2:2005 تست و طبق استاندارد EN 14399-1 گواهی تاییدیه میگیرند. در این استاندارد معمولاً TC BOLT با قطرهای متریک M12 تا M36 تولید می شود. TC BOLT در استاندارد ASTM مطابق با ملزومات مورد نیاز برای اتصالات سازه ای (استاندارد A490) و با قطرهای ۰٫۵ تا ۱/۸ ۱ (۱٫۱۴۹) اینچ تولید می شود. لازم به ذکر است در این استاندارد ابعاد TC BOLT از استاندارد ASME B18.2.6 (ابعاد پیچ های سازه ای) طبعیت می کند. دو استاندارد ASTM برای ساخت TC BOLT وجود دارد:
ASTM F1825 :
پیچ و مهره های کنترل کششی {(tension control bolt (TC BOLT یا تی سی بولت} استحکام ۱۲۰ksi یا (۸۳۰MPa)
ASTM F2280:
پیچ و مهره های کنترل کششی {(tension control bolt (TC BOLT یا تی سی بولت} استحکام ۱۵۰ksi یا (۱۰۴۰MPa) (لازم به ذکر است این دو استاندارد همراه با دیگر استانداردهای مربوط به سازه های فلزی تحت عنوان استاندارد جدید ASTM F 3125 تلفیق شده است)
طبقه بندی
برای سازه های فلزی استحکام بالا از استاندارد ASTM F2280 استفاده می شود. این استاندارد دارای دو نوع ۱ و ۳ می باشد. نوع ۱ فولاد آلیاژی و نوع ۳ فولاد اتمسفری (نوعی فولاد با عناصر آلیاژی Cr و Ni که با قرار گرفتن در معرض اتمسفر لایه ای چسبنده و یکنواخت از زنگ آهن روی آن تشکیل می شود و مقاومت به خوردگی آنرا بهبود می دهد) است.
مواد و فرآیند ساخت
عملیات حرارتی این گروه از پیچ ها کوئنچ از ناحیه آستنیتی در روغن و سپس تمپر کردن در دمایی بالاتر از ( F ~426 ۸۰۰°C) است. طبق استاندارد ASTM رزوه TC BOLT ها نیز باید گرد (مدور) باشد.
مهره و واشر مورد استفاده همراه با TC BOLT باید شرایط زیر را برآورده کند:
جدول ۱٫ خواص مهره و واشر مورد استفاده در TC BOLT
| نوع مونتاژ و سطح تمام شده | استاندارد مهره (نوع و سطح تمام شده) | استاندارد واشر(نوع و سطح تمام شده) |
| نوع ۱ رنگ خورده | استاندارد A563 – نوع DH plain | استاندارد F436 – نوع Type 1plain |
| نوع ۳ فولاد اتمسفری | استاندارد A563 – نوع DH3 plain | استاندارد F436 – نوع Type 3 plain weathering steel |
مهره های مورد استفاده تماماً شش گوش بزرگ و واشرها نیز باید دایره ای و کاملا سخت شده باشند. پیچ ها، مهره ها و واشرها نباید به روش غوطه وری داغ (hot dip)، نشست مکانیکی یا آبکاری الکتریکی با روی یا دیگر فلزها پوشش داده شود.
ترکیب شیمیایی
TC BOLT نوع ۱ باید دارای ترکیب شیمیایی مطابق با جدول زیر باشد:
ترکیب شیمیاییTC BOLT نوع ۱
TC BOLT نوع ۳ باید از فولاد اتمسفری ساخته شود و دارای ترکیب شیمیایی مطابق با جدول زیر باشد:
(روش تخمین مقاومت خوردگی اتمسفری فولاد کم آلیاژی در راهنمای G101 استاندارد ASTM موجود است):
ترکیب شیمیایی TC BOLT نوع ۳
فولادهایی که سلنیوم (Se)، تلوریوم (Te)، یا سرب به آنها اضافه شده است را نباید حرارت داد. همچنین برای پیچ نوع ۱ نیز حرارت دهی فولادی حاوی عنصر بور بیشتر از ۰٫۰۰۳۵% غیرمجاز است. بنابراین برای ساخت این گروه از پیچ ها باید دقت شود که فولاد مناسب مورد استفاده قرار گیرد و باید استفاده از فولادی با دو مشخصه بالا که حرارت دیده است اجتناب شود. ترکیب شیمیایی مهره و واشر باید طبق جدول ۱ باشد.
خواص مکانیکی مورد نیاز برای TC BOLT
سختی پیچ و مهره ها باید طبق جدول ذیل باشد.
سختی مورد نیاز برای پیچ و مهره هایTC BOLT
تست کشش گوه ای و تک محوری طبق استاندارد انجام می شود و خواص کشش باید مطابق با جداول زیر باشد:
خواص مکانیکی مورد نیاز برای TC BOLT
خواص کششی مورد نیاز برای مجموعه مونتاژ شده
طول رزوه باید با مقادیر ذکر شده در استاندارد ASME B18.2.6 برای پیچ شش گوش بزرگ سازه ای برابر باشد. ابعاد مهره و واشر نیز باید مطابق استانداردهای جدول ۱ باشد. رزوه های TC BOLT باید از نوع بزرگ و مطابق استاندارد ASME B1.1 باشد و دارای تلرانش نوع ۲A باشد.
بازرسی TC BOLT
تست ذرات مغناطیسی (MT) برای شناسایی ترک های عرضی و طولی ناپیوسته مورد استفاده قرار می گیرد. این تست طبق استاندارد ASTM F2280 و برای شناسایی ترک های عرضی و طولی ناپیوسته در رزوه ها، بدنه پیچ، فیلت و زیر گل پیچ انجام می شود. بعد از یافتن پیچ های غیر منطبق با نقشه ها، باید تست MT به طور کامل (۱۰۰%) انجام شود. در این حالت که بازرسی ۱۰۰% مورد نیاز است می توان از روش های ادی کارنت و تست مایع نافذ نیز استفاده کرد.
